BỆNH NHIỄM SÁN LỢN Ở NGƯỜI
Bệnh nhiễm sán lợn ở người có tên gọi là bệnh sán dây, ấu trùng sán lợn, hay còn gọi là bệnh sán dải.
Nhiễm sán dây lợn có thể xảy ra khi ăn thịt lợn nhiễm sán còn sống, chưa nấu chín hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán gạo lợn là bệnh mạn tính có tổn thương ở da, cơ, não... Chúng có thể tồn tại trong cơ thể người rất lâu. Tùy từng vị trí sẽ có các biểu hiện khác nhau.
Bệnh chia ra làm 2 thể chính là: ấu trùng sán lợn và sán trưởng thành ở ruột.
- Ở thể ấu trùng sán lợn, nguyên nhân do người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn. Sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng, đến ruột non, ấu trùng xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại một số cơ quan trong cơ thể.
- Trường hợp người bệnh có sán trưởng thành trong ruột, khi đốt sán già rụng, có thể bị trào ngược lên dạ dày do phản ứng của nhu động ruột. Điều này tương tự như ăn phải đốt sán mới, số lượng ấu trùng nhiều.
Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau.
Với người bệnh bị nhiễm sán trưởng thành ở ruột do ăn phải thịt lợn sống hay chưa được nấu chín có chứa các nang sán (còn gọi là lợn gạo), khi đến dạ dày ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành.
Sán dây trưởng thành phát triển dần bằng cách nẩy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng ngàn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành lên tới 2 đến 12 mét, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm.
Biểu hiện của bệnh như sau:
Bệnh sán dây trưởng thành thường không biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Một số trường hợp có biểu hiện lâm sàng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ, đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài thành những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà. nên nó sẽ hút hết chất dinh dưỡng từ cơ thể người nó đang ký sinh. Người bị nhiễm sán sẽ bị thiếu dinh dưỡng, gầy còm ốm yếu, đau bụng, tiêu chảy...
Ở một số trường hợp, nếu sán ở não sẽ gây bệnh kén sán não. Mức độ tổn thương nặng hay nhẹ là tùy thuộc số lượng kén sán. Các biểu hiện thường gặp là nhức đầu, buồn nôn hoặc nôn, cơn co giật (động kinh), liệt nửa người hoặc tê bì rối loạn cảm giác, khó ngủ hoặc mất ngủ, mờ mắt...
Biện pháp phòng bệnh và điều trị:
- Để phòng bệnh sán lợn, người dân không sử dụng thịt lợn ốm để chế biến thực phẩm. Không ăn thịt lợn tái, chưa nấu chín, nem chua sống (nguy cơ nhiễm sán dây trưởng thành), rau sống không đảm bảo vệ sinh (nguy cơ mắc bệnh ấu trùng sán lợn).
- Quản lý phân tươi, nhất là ở những vùng có người nhiễm sán dây lợn trưởng thành. Không nuôi lợn thả rông.
- Người dân cũng cần thực hiện đầy đủ tiêu chuẩn vệ sinh trong chăn nuôi, giết mổ, vận chuyển buôn bán lợn theo quy định.
- Khi phát hiện ra thịt lợn gạo thì nên tiêu hủy bỏ, không nên ăn để phòng nhiễm bệnh. Các ấu trùng sán này nếu thịt lợn chưa chín có thể đi vào cơ thể và phát triển. Nếu thịt nấu chín thì đã bị mất tác hại, chỉ là những độc tố của ấu trùng này gây ra, nặng nhất thì có thể gây rối loạn tiêu hóa nhưng thịt này cũng đã bị mất dinh dưỡng, mất ngon, không nên giữ.
Hiện nay đã có thuốc điều trị khỏi bệnh sán dây và ấu trùng sán lợn. Nhưng để quá trình điều trị được hiệu quả, người bệnh cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán, tránh bị bệnh ấu trùng sán lợn.
Cách nhận biết thịt lợn nhiễm sán lợn:
- Thịt nhiễm sán lợn có các ấu trùng hình bầu dục, lớn nhất có thể dài tới 9mm, màu trắng đục, bên trong chứa dịch thể và đầu sán.
- Những ấu trùng này ký sinh ở các cơ hay động nhiều của lợn như cơ gốc lưỡi, cơ đùi sau. Có thể nhận biết thịt lợn nhiễm sán bằng cách nhìn ở những cơ vận động nhiều như cơ gốc lưỡi, cơ nhai, cơ cổ, cơ lưng, cơ sườn, cơ tim, cơ đùi nếu có sán sẽ có những hạt như hạt gạo nếp (ấu trùng sán tập trung thành từng bọc), thậm chí nếu mật độ nhiều khi cắt thịt có thể làm rụng những ấu trùng này ra ngoài.
Nhiễm sán dây lợn có thể xảy ra khi ăn thịt lợn nhiễm sán còn sống, chưa nấu chín hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán gạo lợn là bệnh mạn tính có tổn thương ở da, cơ, não... Chúng có thể tồn tại trong cơ thể người rất lâu. Tùy từng vị trí sẽ có các biểu hiện khác nhau.
Bệnh chia ra làm 2 thể chính là: ấu trùng sán lợn và sán trưởng thành ở ruột.
- Ở thể ấu trùng sán lợn, nguyên nhân do người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn. Sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng, đến ruột non, ấu trùng xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại một số cơ quan trong cơ thể.
- Trường hợp người bệnh có sán trưởng thành trong ruột, khi đốt sán già rụng, có thể bị trào ngược lên dạ dày do phản ứng của nhu động ruột. Điều này tương tự như ăn phải đốt sán mới, số lượng ấu trùng nhiều.
Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau.
Với người bệnh bị nhiễm sán trưởng thành ở ruột do ăn phải thịt lợn sống hay chưa được nấu chín có chứa các nang sán (còn gọi là lợn gạo), khi đến dạ dày ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành.
Sán dây trưởng thành phát triển dần bằng cách nẩy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng ngàn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành lên tới 2 đến 12 mét, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm.
Biểu hiện của bệnh như sau:
Bệnh sán dây trưởng thành thường không biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Một số trường hợp có biểu hiện lâm sàng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ, đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài thành những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà. nên nó sẽ hút hết chất dinh dưỡng từ cơ thể người nó đang ký sinh. Người bị nhiễm sán sẽ bị thiếu dinh dưỡng, gầy còm ốm yếu, đau bụng, tiêu chảy...
Ở một số trường hợp, nếu sán ở não sẽ gây bệnh kén sán não. Mức độ tổn thương nặng hay nhẹ là tùy thuộc số lượng kén sán. Các biểu hiện thường gặp là nhức đầu, buồn nôn hoặc nôn, cơn co giật (động kinh), liệt nửa người hoặc tê bì rối loạn cảm giác, khó ngủ hoặc mất ngủ, mờ mắt...
Biện pháp phòng bệnh và điều trị:
- Để phòng bệnh sán lợn, người dân không sử dụng thịt lợn ốm để chế biến thực phẩm. Không ăn thịt lợn tái, chưa nấu chín, nem chua sống (nguy cơ nhiễm sán dây trưởng thành), rau sống không đảm bảo vệ sinh (nguy cơ mắc bệnh ấu trùng sán lợn).
- Quản lý phân tươi, nhất là ở những vùng có người nhiễm sán dây lợn trưởng thành. Không nuôi lợn thả rông.
- Người dân cũng cần thực hiện đầy đủ tiêu chuẩn vệ sinh trong chăn nuôi, giết mổ, vận chuyển buôn bán lợn theo quy định.
- Khi phát hiện ra thịt lợn gạo thì nên tiêu hủy bỏ, không nên ăn để phòng nhiễm bệnh. Các ấu trùng sán này nếu thịt lợn chưa chín có thể đi vào cơ thể và phát triển. Nếu thịt nấu chín thì đã bị mất tác hại, chỉ là những độc tố của ấu trùng này gây ra, nặng nhất thì có thể gây rối loạn tiêu hóa nhưng thịt này cũng đã bị mất dinh dưỡng, mất ngon, không nên giữ.
Hiện nay đã có thuốc điều trị khỏi bệnh sán dây và ấu trùng sán lợn. Nhưng để quá trình điều trị được hiệu quả, người bệnh cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán, tránh bị bệnh ấu trùng sán lợn.
Cách nhận biết thịt lợn nhiễm sán lợn:
- Thịt nhiễm sán lợn có các ấu trùng hình bầu dục, lớn nhất có thể dài tới 9mm, màu trắng đục, bên trong chứa dịch thể và đầu sán.
- Những ấu trùng này ký sinh ở các cơ hay động nhiều của lợn như cơ gốc lưỡi, cơ đùi sau. Có thể nhận biết thịt lợn nhiễm sán bằng cách nhìn ở những cơ vận động nhiều như cơ gốc lưỡi, cơ nhai, cơ cổ, cơ lưng, cơ sườn, cơ tim, cơ đùi nếu có sán sẽ có những hạt như hạt gạo nếp (ấu trùng sán tập trung thành từng bọc), thậm chí nếu mật độ nhiều khi cắt thịt có thể làm rụng những ấu trùng này ra ngoài.
Vương Huyền
Tin tức liên quan
- BỆNH CHIKUNGUNYA VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG
- PHÒNG CHỐNG BỆNH LIÊN CẦU LỢN Ở NGƯỜI
- HƯỞNG ỨNG “TUẦN LỄ THẾ GIỚI NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ” NĂM 2025
- NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ ĐỂ PHÒNG CHỐNG SUY DINH DƯỠNG VÀ PHÒNG BỆNH CHO TRẺ
- LỢI ÍCH CỦA VIỆC NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ
- HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG BỆNH VIÊM GAN VI RÚT NĂM 2025
- PHÒNG CHỐNG DỊCH BỆNH TRONG VÀ SAU MƯA BÃO
- NGUYÊN NHÂN GÂY ĐUỐI NƯỚC VÀ CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG ĐUỐI NƯỚC
- HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG ĐUỐI NƯỚC 25 THÁNG 7
- DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ CHĂM SÓC BỆNH NHÂN SỐT XUẤT HUYẾT TẠI CỘNG ĐỒNG