BỆNH CHIKUNGUNYA VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG
 
1. Thông tin chung về bệnh
Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi rút Chikungunya gây ra và muỗi vằn Aedes là trung gian truyền bệnh (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi vằn đốt người bệnh nhiễm vi rút khi đốt sang người lành sẽ truyền bệnh cho người đó. Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn.
Bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania (thuộc khu vực Đông Phi). Hiện nay, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) đã ghi nhận trên 4.800 ca mắc trong 6 tháng đầu năm 2025. Từ đầu năm đến nay, Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do đang vào thời kỳ cao điểm mật độ muỗi Aedes cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.
2. Triệu chứng của bệnh:
Các triệu chứng của Chikungunya xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh Chikungunya nhẹ hơn nhiều so với bệnh sốt xuất huyết, đặc biệt hầu như không gây sốc hay tử vong. Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng từ 2 đến 7 ngày. Bệnh có triệu chứng đặc trưng như sốt khởi phát đột ngột trên 38,50C, kèm theo đau khớp/viêm khớp nặng. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban.
Nhóm bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn bao gồm trẻ sơ sinh bị mắc bệnh khi sinh từ mẹ bị mắc bệnh hoặc bị mắc bệnh trong những tuần sau sinh, người lớn có bệnh lý nền. Khi đã khỏi bệnh, có khả năng miễn dịch với Chikungunya.
3. Biện pháp điều trị bệnh:
Hiện không có thuốc kháng vi rút đặc hiệu để điều trị bệnh Chikungunya. Phần lớn bệnh nhân điều trị tại nhà. Việc điều trị chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng, bao gồm thuốc giảm đau khớp và thuốc hạ sốt.
4. Biện pháp phòng bệnh
a. Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya
- Cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày
- Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban… cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
b. Người dân trong cộng đồng cần thực hiện tốt các nội dung sau
- Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
- Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa…
- Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, vỏ dừa, mảnh chai, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ,...
- Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
- Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt tổng vệ sinh môi trường, phun hóa chất phòng chống dịch.
- Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
c. Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao: cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.
ThS. Vương Thị Huyền